Psikoloji

Bilge bir insan bir keresinde “Bütün hayatınızı birlikte geçireceğiniz tek insan kendinizsiniz.” demişti ve kesinlikle haklıydı. Mesele şu ki, hayatımızın geri kalanını nasıl bir insanla geçireceğimize karar verecek olan biziz. Kiminle olmak istiyorsunuz, bol bol ilgi gören mutlu bir insanla mı, yoksa kendi istekleri ve faydası hiçbir zaman önceliği olmayan birisiyle mi?

“Evet, sanırım yine yok yere sinirlendim. Yalnızca 40 dakika geç kaldın ve ben aşırı sinirlendiğim için özür dilerim. Sana hatırlatmayı unuttum, tamamen benim hatam. Zaten poşetler de o kadar ağır değildi.” Bu sözler size tanıdık geliyor mu? Umuyoruz ki gelmiyordur, çünkü cümlelerin hepsi birer manipülasyon örneği. Tehditler, suçluluk, övgü ve şantaj...

Psikologlar, bir insanın başka bir insana dair ilk izleniminin, tanışmanın ilk birkaç saniyesinde oluştuğuna inanıyor. Üstelik bu, zaman içerisinde pek değişmiyor. Ancak bazen, insanlar her ne kadar iletişim kurabilse, birlikte çalışabilse, arkadaş olabilse veya biriyle ilişki içerisinde bile olabilse de eninde sonunda birlikte geçirdikleri zamanı en aza indirmek isteyebilirler. İçlerinden birinin konuşmasında, diğer insanların onunla daha fazla konuşmak istememesine neden olan belli başlı ifadelerin yer alması muhtemeldir.

Başkalarını mutlu etmeye çalışmak ve sosyal hayatınızda olumlu ilişkiler kurmak için çaba göstermek her ne kadar iyi şeyler olsa da belli bir noktadan sonra hayatınızı kötü etkilemeye başlayabilir. Eğer bu saydıklarımızı yaparken zorlayıcı bir tutum içerisine girerseniz, bu davranışlarınız kötü ve hatta zararlı bir alışkanlık hâline gelebilir. Başka bir deyişle, “sürekli memnun etme” alışkanlığı kazanabilirsiniz. Hatta bir noktada kendi ihtiyaçlarınızı bir kenara bıraktığınız, kişisel zamanınızı unuttuğunuz ve sırf çevrenizdeki insanları memnun edebilmek için üstünüze gereğinden fazla stres yüklediğiniz bile olabilir.

Çifte standart, aynı kuralın veya durumun bir grup insana diğerinden farklı olarak uygulanması demektir. En yaygın çifte standartların cinsiyete bağlı meselelerde ortaya çıktığı görülebilir. Ancak, bunları hayatımızın diğer tüm alanlarında da görebiliriz. En şaşırtıcı olan şey ise, bizim de bazen farkında bile olmadan bu standartları çevremizdeki insanlara dayatıyor olmamızdır.

Anne babalarımız ile büyükanne ve büyük babalarımız, normal karşılanan bazı kurallara göre yaşamak zorunda kalmıştı. “20 yaşına gelince evlen.” “O, erkeklere göre değil.” “Erkekler ağlamaz!” ve daha bunlar gibi bir sürü şey duyuyorlardı. Ama hayat devam ediyor, zaman değişiyor ve artık birçok şeye farklı bir açıdan bakıyoruz.

Daima kurbanı oynayan bir insan genellikle çok olumsuz duygular yaratır ve sorunlarının kaynağı olarak kendilerinden başka herkesi suçlar. Kendi davranışlarının kendi sorunlarıyla bir alakası olmadığını düşündükleri için sonunda kendilerini çaresiz hissederler. Onlarla her gün karşılaşabiliriz. Onlara şefkat gösteririz ve yardımcı olmak isteriz, ama farkına bile varmadan kendimizi de o girdabın içinde bulabiliriz.

Psikologların açıkladığına göre, ilk izlenim oldukça kalıcı oluyor. Bunun en ilginç yanı ise, bıraktığınız ilk izlenimin aslında ne kadar iyi bir insan olduğunuzla çok az ilgili olması. İlk izlenimler karakter yapınızdan çok tamamen beden diline, jestlerinize ve mimiklerinize bağlı olarak gelişiyor.

Beden dili uzmanları, iki elinizin parmaklarını birbirine kenetleme şeklinin, kişiliğiniz hakkında çok fazla şey söylediğine inanıyor. Bu yargı, Nobel Ödülü sahibi Roger Wolcott Sperry tarafından yürütülen bir araştırmaya dayanıyor. Bu araştırma, beynin sağ ve sol olmak üzere iki bölüme ayrıldığını ve bir kişinin davranış tarzının, hangi bölümün daha aktif olduğuna bağlı olabileceğini kanıtlıyor.

İnandırıcı bir şekilde yalan söyleyebiliyor olsak bile, vücudumuz her şeyi ele verir. Bunun nedeni ise, tıpkı diğer insanlar gibi tümüyle kelimelerine ve yüz ifadelerine odaklanan yalancının, genellikle vücut dilini tamamen görmezden gelmesidir. Bu nedenle psikologlar, birinin yalan söylediğini anlamanın püf noktasının vücut dilinde saklı olduğuna ve eğer dikkatimizi buraya yöneltirsek, hemen hemen her türlü yalanı yakalayabileceğimize inanıyor.

Maalesef, herkesin çocukluğu rahat bir şekilde geçmiyor. Bazılarımız aileleriyle, çevreleriyle veya parayla ilgili problemler yaşayabiliyor. Ailelerinin yaşadıkları para sıkıntıları kısa süreli bile olsa, bu zor zamanların hatırası herkesin aklında uzun yıllar boyunca kalabiliyor.

Genellikle güzelliğin göreceli olduğunu düşünürüz. Ancak, yapılan bir araştırma, bunun tam olarak doğru olmadığını öne sürüyor ve asıl gerçeğin bu ikisinin ortasında bir yerde saklı olduğunu gösteriyor. Çekicilik normları, gerçekten de insanlar arasında genel anlamda aynıdır. Fakat, kişisel tercihlerimiz de bunda oldukça büyük bir rol oynar.

Görünüşe bakılırsa şans bazılarının yüzüne gülerken, bazılarını da karanlıkta bırakabiliyor. Her şeyin kaderle ilgili olduğunu mu düşünüyorsunuz? Bilim insanları buna katılmıyor: Psikologlar ve matematikçiler, insanların davranışları ve elde edebilecekleri başarılar arasında net bir bağlantı olduğundan bahsediyorlar.

Ebeveynler olarak hepimiz, çocuklarımızın ileride sorumluluk sahibi, başarılı ve mutlu yetişkinler olacağını ümit ediyoruz. Çocukluk dönemleri, onları cesaretlendirmeye ve ihtiyaç duydukları araçları sağlamaya başlamak ve sonuç olarak da yapmaya karar verdikleri her şeyde başarılı olabilmelerini sağlamak için mükemmel bir zaman. Öz saygılarını güçlendirip kendilerine güvenmelerine ve duygularının üstesinden gelmelerine yardımcı olursak, zamanı geldiğinde ’’yetişkinlerin dünyası’’ ile cesaretli ve kararlı bir şekilde yüzleşmeye hazır olacaklardır.

Her ebeveynin, hayatında en az bir kez, sormadığı halde çocuklarını nasıl yetiştirmesi gerektiği hakkında tavsiyeler dinlediği olmuştur. Komşular, akrabalar ve arkadaşlar, bebeğin ve anne babanın nasıl davranmaları gerektiğiyle ve hayatlarını nasıl kuracaklarıyla ilgili “paha biçilmez” deneyimlerini ve fikirlerini paylaşmaya pek meraklı olur. Aynı zamanda çoğu, bir çocukta işe yarayan yöntemin başka bir çocuğa uygun olmayabileceğini hiç hesaba katmaz.

İnsanlar zayıf yönlerini herkese göstermekten hoşlanmaz. Özellikle de zor zamanlarda güvensizliklerimizi saklamaya, başkalarına kontrolün bizde olduğu ve oldukça rahat olduğumuz izlenimini vermeye çalışırız. Ancak, kurduğumuz cümleler bu amaçlara yeterince hizmet etmez ve her ne kadar ağzımız farklı söylese de beden dilimiz gerçek duygularımızı açığa çıkarır.