NASA’daki Kadın Matematikçileri Ele Alan “Gizli Sayılar” Filmindeki Kişilerin Gerçek Hikâyeleri

2016 yılında vizyona giren Gizli Sayılar filmi, izleyicilere ABD uzay programının gösterdiği büyük başarıların ardındaki 3 kadın matematikçinin sahip olduğu müthiş yetenek ile aklın hikâyesini aktarıyor. Taraji P. Henson, Octavia Spencer ve Janelle Monáe tarafından canlandırılan ana karakterlerin, profesyonelliğin ve daha yüksek hedefler için çabalamanın, olası bütün engelleri aşabileceğini kanıtlamak için uzun bir yol kat ettiklerini göz önüne seriyor.

Olumlu Bak’ta, Gizli Sayılar filminin ana karakterlerinin ardındaki gerçek hikâyelere daha yakından bakmak istedik ve bu 3 harika kadın hakkındaki bazı bilgileri sizler için derledik.

Taraji P. Henson tarafından canlandırılan Katherine Johnson

Katherine Johnson, (kızlık soyadı Coleman,) 26 Ağustos 1918 tarihinde Batı Virginia’da doğdu ve 4 çocuğun en küçüğüydü. Annesi öğretmendi, babası ise çiftçilik ve tamircilik yapıyordu. Johnson, çocukluğundan beri matematikte çok yetenekli olduğunu belli etmişti. Daha 10 yaşındayken Batı Virginia Devlet Üniversitesi’nin kampüsündeki bir liseye, ardından da bu üniversiteye kaydoldu. 1937 yılında en yüksek dereceyle doktorasını yapıp, bu okuldan mezun oldu. Bundan sonra Virginia’daki bir devlet okulunda çocuklara matematik öğretmenliği yaptı.

1939 yılında, Batı Virginia Üniversitesi matematik yüksek lisans programında yer almak için seçildi ve bu programa katılan ilk Afrika kökenli Amerikalı kadın oldu. Ancak kısa bir süre sonra kocası James Goble ile aile kurmak için buradan ayrıldı. 3 kızı büyüyünce öğretmenliğe geri döndü. 1952 yılında Johnson, Dorothy Vaughan başkanlığındaki Langley Laboratuvarı’ndaki (NACA olarak da bilinen) Ulusal Havacılık Danışma Komitesi’nde boş bir pozisyon olduğunu öğrendi. Johnson, bu değerli fırsatın peşine düştü ve 1953 yılında bu laboratuvarda çalışmaya başladı.

Johnson laboratuvarda çalışırken, yapılan işin matematiğini hesapladığı bir dizi çığır açan projede yer alma şansına sahip oldu. Amerika’nın ilk insanlı uzay uçuşu için yörünge analizi üzerinde çalıştı ve meslektaşlarıyla birlikte araştırma raporlarını yazdı. 1962 yılında NASA, John Glenn’in yörünge görevi üzerinde çalışırken, bilgisayarlara programlanan ve kapsülün yörüngesini idare etmesi gereken matematiksel verileri “manuel” olarak kontrol etmeye davet edildi. Söylenene göre Glenn, “O sorun yok diyorsa ben gitmeye hazırım” demişti. Bu uçuş başarılı oldu ve Johnson ile meslektaşları, bu başarıya büyük katkıda bulundu.

Katherine Johnson’ın 3 kızı, 6 torunu ve 11 torununun torunu vardı. Bilim ve teknoloji alanındaki çığır açan kariyeriyle Johnson, torunlarına ve öğrencilerine bu alanda kariyer yapmaları için ilham verdi.

Johnson, 24 Şubat 2020 tarihinde, 101 yaşındayken öldü.

Octavia Spencer tarafından canlandırılan Dorothy Vaughan

Dorothy Vaughan, (kızlık soyadı Johnson,) 21 Eylül 1910 tarihinde Missouri eyaletinin Kansas şehrinde doğdu. 1925 yılında liseden mezun oldu ve öğrenimine Ohio’daki Wilberforce Üniversitesi’nde devam etmek için burs kazandı. Vaughan, 1929 yılında üniversitesinin matematik bölümünden mezun oldu ve 1932 yılında, 6 çocuğunun babası olacak Howard Vaughan ile evlendi. Kendisi, çevresinde matematikte üstün yetenekli ve çok zeki bir kadın olarak görülüyordu.

Katherine Johnson gibi, Dorothy Vaughan da bir süre öğretmenlik yaptı, ancak 1943 yılında Langley Memorial Havacılık Laboratuvarı’na katıldı. Vaughan, tamamı siyahi kadın matematikçilerden oluşan bir ekipte çalıştı. Başlangıçta ekip, ayrı tuvaletler ile yemekhaneler kullanmak zorundaydı. Ama zamanla işler değişti. 1949 yılında Vaughan, NACA araştırmacıları grubuna liderlik eden ilk Afrika kökenli Amerikalı oldu ve ayrıca, organizasyondaki birkaç kadın denetçiden biriydi.

Vaughan, “insan bilgisayar” olarak bilinen çalışmasının yanı sıra, çalıştığı West Computing’de kadın hakları savunucusuydu ve beyaz işçiler de dâhil olmak üzere farklı kadın çalışanların haklarını savundu. Vaughan, bilgisinin ve uzmanlığının yanı sıra, tüm çalışanlara eşit fırsatlar yaratmaya yönelik çabalarıyla tanınan biri olmuştu.

1958 yılında çalışanlar için tesis ayrımı yasaklandı ve Vaughan, meslektaşlarıyla birlikte cinsiyet ve ırk ayrımı olmadan, herkesin bir arada çalıştığı Analiz ve Hesaplama Bölümü’ne katıldı. Vaughan’ın çalışmaları, Katherine Johnson ve Mary Jackson da dâhil olmak üzere diğer araştırmacıların mühendislik ve bilgisayar alanında başarılı kariyerler yapmasını sağladı.

Vaughan, 1971 yılında 61 yaşındayken NASA’dan emekli oldu. Kariyerinin son yıllarında, John Glenn görevinde Mary Jackson ve Katherine Johnson ile birlikte çalıştı. 10 Kasım 2008 tarihinde, 98 yaşındayken öldü.

Janelle Monáe tarafından canlandırılan Mary Jackson

Mary Jackson, (kızlık soyadı Winston,) 9 Nisan 1921 tarihinde Virginia’nın Hampton şehrinde doğdu. 1942 yılında Hampton Üniversitesi’nden matematik ve fizik bilimlerinde lisans derecesi ile mezun oldu. 1944 yılında Levi Jackson ile evlendi ve 2 çocuğu oldu.

Jackson mezun olduktan sonra, matematik öğretmeni olarak çalıştı ve daha sonra 1951 yılında Langley Memorial Havacılık Laboratuvarı’na katılmadan önce birkaç iş daha değiştirdi. Laboratuvarda çalışırken bir dizi araştırma raporu yazdı ve bazılarını başkalarıyla kaleme aldı. Ancak, daha sonra kariyerinde bazı engellerle karşılaştı ve 1979 yılında mühendisliği bıraktı. Daha sonra, sektördeki kadın matematikçi ve mühendislerin terfi konuları üzerinde çalıştığı Langley Federal Kadın Programı’nın yöneticisi olarak çalıştı.

Jackson, 1985 yılında emekli oldu. Apollo Grubu Başarı Ödülü ve Langley Araştırma Merkezi Yılın Gönüllüsü dâhil olmak üzere farklı onur ödülleri aldı.

Mary Jackson, 11 Şubat 2005 tarihinde, 83 yaşındayken öldü.

NASA uzay programının “rüya takımı”

Johnson, Vaughan ve Jackson, diğer araştırmacılarla birlikte, o zamanların mümkün olabilecek en iddialı NASA görevlerinden birini gerçekleştirdi. Bu yetenekli kadınlar, zamanlarının sadece en iyi mühendisleri ve matematikçileri olmakla kalmayıp, aynı zamanda sektördeki diğer kadın ve Afrika kökenli Amerikalı uzmanların öncüsü oldular. Kariyerleri boyunca cinsiyete ve ırka yönelik önyargılara karşı mücadele vermek zorunda kaldılar ve herkes için eşit hakkı savundular.

Katherine Johnson, 2017 yılında Akademi Ödülleri töreninde Gizli Sayılar filminin oyuncularının yanında sahneye çıktı. Özverili ve mücadeleci çalışmalarıyla filme ilham veren bu kadın, izleyenler tarafından ayakta alkışlandı.

Bir röportajda film hakkında ne düşündüğü sorulduğunda Johnson, “İyi yapılmış bir filmdi. Başrollerdeki 3 kadın bizi canlandırırken mükemmel bir iş çıkarmışlar.” dedi ve ayrıca, bilim ve mühendislik alanında kariyer yapmayı hayal eden genç kadınlara şu tavsiyesini paylaştı: “Hayallerinizin peşinden gidin. Okulda müfredatınızdaki tüm dersleri alın. Araştırma yapın. Sorular sorun. İlgilendiğiniz şeyi yapan birini bulun! En önemlisi de meraklı biri olun!”

Siz Gizli Sayılar filmini izlediniz mi? Bu hikâyede sizi en çok etkileyen şey ne oldu ve bunun nedeni nedir?