Çocuklara Ödevlerini Kendi Başlarına Yapmayı Öğretmenin 13 Yolu

Çocukların okul yıllarında anne babanın rolü çok önemlidir. İletişim, saygı ve arkadaşlık etmek, her anne babanın, çocuklarının sorumluluk sahibi birer yetişkin olmaları için bu yıllarda mutlaka dikkate almaları gereken kavramlardır. Çocuklar ergenlik dönemine girince, daha önce edindikleri iyi ve kötü davranışlar onları bir şekilde etkilemeye ve karakterlerini şekillendirmeye başlar. Eskiden ebeveynlik günümüzdeki gibi olmadığı için yeni yolları öğrenip uygulamayı bilmek de önemlidir. Böylece çocuğunuz, öz saygısı yüksek ve kendine güvenen bir yetişkin olabilir.

1. Açık bir şekilde iletişim kurun ama sevgi ve saygı göstermeyi unutmayın.

Çocuğunuzla iletişim kurarken her şeyden önemlisi, özellikle de eğitimi gibi hassas konulardan bahsediyorsanız duygularınızı kontrol etmeye çalışmanızdır. Bağırmanıza ya da tartışmanıza hiç gerek yok. Çocuklar, normal bir şekilde konuştuğunuz zaman da her şeyi gayet iyi anlar. Üstelik yetişkin olan, dolayısıyla öfkesine hâkim olmayı bilmesi gereken kişi sizsiniz. Çocuklar bunu yapmayı henüz yeni yeni öğreniyorlar. O yüzden, onunla sakin bir şekilde konuşun. Nasıl olduğunu, ne gibi sorunları olduğunu ve işlerin öyle gitmesinin sebebinin ne olduğunu düşündüğünü öğrenmeye çalışın. Bu şekilde saygı göstererek ve doğrudan iletişim kurarak gelecekte ortaya çıkabilecek sorunları önler ve evinize huzur getirirsiniz.

2. Kolay anlaşılan kurallar koyun.

Ebeveyni olarak çocuğunuz için bir otorite figürünü temsil ettiğinizin herhâlde farkındasınızdır. Lakin otorite olmakla otoriter olmak aynı şeyler değildir. Çocuklarınız için belirlediğiniz yerinde kuralları güzel bir şekilde anlatabilir, ona eşlik ederek, kurallarınızı ona dayatmak yerine kendini güvende hissetmesini sağlayabilirsiniz. Elbette sorumluluklara ve keyfe ayrılan zaman açık bir şekilde belirlenmiş olmalıdır. Ancak sizin de bu kurallara uygun bir şekilde davranmanız gerektiğini unutmayın. Böylece çocuğunuz, o kuralların bir mantığı olduğunu ve sonuçlarını göreceğini anlayabilir. Onların işe yarayacağına siz ikna olursanız çocuğunuz da olur. Gerçekten işe yaramaları durumunda ikiniz de bunu kanıtlamış olursunuz. Eğer işe yaramazlarsa onları değiştirip, karşınıza çıkan yeni koşullara uyumlu hâle getirebilirsiniz.

3. Sadece başarısızlıklarını değil, başarılarını da kabul edin.

Her anne ya da baba gibi, muhtemelen sizin de çocuklarınızdan bazı beklentileriniz olabilir. Onlar için en iyisini istediğinize göre bu gayet normaldir. Belki sürekli iyi notlar almasını, bir doktor olmasını ya da ülkenin en iyi üniversitesine gitmesini istiyorsunuzdur. Fakat bunu onunla paylaşırken dikkatli davranmak zorundasınız. Daima onu ilerlemeye ve öğrenmeye motive edecek bir şekilde anlatmaya çalışın. Örneğin, iyi bir not aldığı zaman, en yüksek not onunki olmasa bile bunu takdir edin. Yeni oyuncaklar ya da video oyunları gibi maddi değeri olan şeyler almak yerine, çocuğunuzu onunla zaman geçirerek ödüllendirin. Böylece kendine olan güveni tam, öz saygısı yüksek bir şekilde büyür ve hayatın zorluklarına hazırlanmış olur.

4. Çocuğunuzun geçirdiği sürecin bir parçası olun.

Çocuğunuzun gittiği okulu tanımak, onun hayatında olanı biteni daha iyi anlamanız için önemlidir. Bu sürece okulun eğitim ve değerlendirme yöntemlerini belirleyerek başlayın. Sonra çocuğunuzun hangi dersleri aldığını ve bu dersleri hangi yollarla işlediklerini öğrenmeye çalışın. Veli toplantılarına mutlaka katılın ve çocuklarınızı her gün eğiten insanlarla konuşma fırsatını kaçırmayın. Ne de olsa çocuklarınız, öğretmenleriyle ve okuldaki diğer kişilerle çok zaman geçiriyor. Tüm bu bilgilere sahip olduğunuz zaman bir sorun çıkması hâlinde onunla iletişim kurmanız çok daha kolay olur.

5. Ders çalışmayı ve dinlenmeyi birleştiren gerçekçi bir program hazırlayın.

Ev ödevlerini yapmaya ya da ders çalışmaya günün belirli bir zamanını ayırması için çocuğunuzla konuşun. Bu zaman dilimi mümkünse akşamın geç saatlerinde olmasın. Çünkü o saatlerde ikiniz de günün yorgunluğuyla odaklanmakta güçlük çekersiniz. Bu zamanın çok uzun olmasının da bir manası yoktur; çünkü çalışırken sizin başınıza geldiği gibi, çocuklar da bir süre sonra dikkat ve motivasyon eksikliği yaşar. Bu durumda da zamanı boşa harcamış olursunuz. İşte, gerçekçi olmak bu yüzden önemlidir. Dinlenmek de onun gelişimi için elzemdir. Her şeyi dengelemeyi başarırsanız siz de çocuklarınız da daha az sorun yaşarsınız.

6. Ders çalışması için doğru yeri belirlemek de önemlidir.

Çocuğunuza ders çalışması ve odaklanması için doğru koşulları sağlamanız gerekir. İdeal olarak bu, düzenli ve temiz bir masadır. Evde ya da çocuğunuzun odasında tamamen bu işe ayrılmış bir alan olması da faydalıdır. Dikkatini dağıtacak şeyleri ortadan kaldırabiliyorsanız bunu mutlaka yapın. Hazırladığınız alan ona çalışma isteği vermeli ve odaklanmasını sağlamalı.

7. Çocuğunuzun nasıl bir süreçten geçtiğini anladığınızı gösterin.

Nasıl zaman zaman içinizden işe gitmek gelmiyorsa, çocuğunuzun da ev ödevlerini yapmak istemediği zamanlar olabilir. Bunun nedenini tahmin etmek yerine ona sormalı ve yaptığınız konuşmadan çıkarımlarda bulunmalısınız. Ödev yapmak istememekle ödev yapamamak aynı şey değildir. Ona yardım edebilmeniz için onu daha iyi anlamanız gerekir.

8. Ona ödevlerini kendi kendine planlayıp yapma özgürlüğünü tanıyın.

Çocuklarınız büyürken o küçük omuzlarına binen yük de artar ve sorumlulukları değişir. Bir noktada çocuğunuzun planlamasına bilfiil katılıp, ona zamanı daha verimli bir şekilde kullanmayı öğretmeniz gerektiğini fark edeceksiniz. Lakin uzmanlar, doğrudan müdahalede bulunmamanızı tavsiye ediyor. Kendi gündemini belirleme özgürlüğüne sahip olması, çocuğunuzun gelişimi için önemlidir. Sonuçta çocuğunuz da ödevlerini günün hangi vaktinde yapabileceğini anlayabilir. Bu konuda faydalanabileceğiniz iyi bir taktik ise ona ajanda, takvim ya da yapışkanlı not kâğıtları gibi zamanı düzenlemesine yardımcı olacak araçlar sunmaktır.

9. Sizin rolünüz ödevlerini onun için yapmak değil, ona eşlik etmek ve denetlemek olmalı.

Çocuğunuzu ev ödevini yaparken denetlemek ile ödevini onun yerine yapmak birbirinden farklı şeylerdir. Ebeveyn olarak sizin sorumluluğunuz, çocuğunuza ödevlerini yapması için gereken her şeyi sağlamaktır. Ona eşlik edebilir ya da ne olur ne olmaz diye yakınında bulunabilirsiniz ama sonuçta o soruları çözmesi gerekenin siz değil, çocuğunuz olduğunu aklınızdan çıkarmamalısınız. Çocuğunuz çok yorgun olduğu için ya da başka bir nedenle ödevini yapmayı kabul ederseniz öğrenme sürecine müdahale etmiş ya da sekte vurmuş olursunuz. Çocuklar ödevlerini kendileri yapabilmelidir.

10. İlerlemesini takdir edin ve kendini geliştirmesi için onu motive etmeye çalışın.

Çocuğunuzun kendi işlerini planlamasına ve yapmasına izin vererek ona nasıl bağımsız bir birey olacağını ve sorunlarını nasıl kendi kendine çözeceğini öğretmiş olursunuz. Elbette bu, sürecin hiçbir yerinde yer almayacağınız anlamına gelmez. İlerlemesine tanıklık edip onu takdir edebilir, onu ders çalışmaya ve daha iyi olmak için uğraşmaya motive edebilirsiniz. Mesela, bunu çocuğunuzun akademik sürecinde oynadığınız rolle gerçekleştirebilirsiniz. Onu motive etmek için teşvik edici bir dil kullanarak ilerlemesi için gereken gücü ona verebilir, neyi sevdiğini ve nelerde iyi olduğunu kendi kendine keşfetmesini sağlayabilirsiniz.

11. Teknolojiyi kullanmasını yasaklamayın.

Teknoloji, nasıl faydalanmanız gerektiğini biliyorsanız ve çocuğunuza düzgün bir şekilde nasıl kullanacağını öğretiyorsanız bir sorun değil, faydalı bir araç olur. Teknolojiyi kötü kılan, bizim onu kötü bir şekilde kullanmamızdır. Bildiğiniz üzere günümüzde aygıtlar ve gereçler, öğrenme sürecinde önemli bir rol oynuyor. Çocuğunuzun cep telefonu ya da tableti, onu eğitici içeriklere ya da akademik uygulamalara yakınlaştırıyorsa gelişimine katkı sağlayacaktır. Teknolojinin çocuklara yeni bilgiye ulaşma şansı verdiğini ve hayatlarının daha sonraki aşamalarında faydasını görecekleri bir araç olduğunu unutmayalım. Bir yetişkin olarak cihazlarını uygun bir şekilde kullanıp kullanmadığını denetlerseniz onların zamanın nimetlerinden faydalanmasını sağlamış olursunuz.

12. Akşamlar dinlendirici etkinliklere ayrılmış bir zaman olsun.

Yatma saati yaklaştıkça hem siz hem de çocuğunuz dinlenmeye yavaş yavaş hazırlanmalısınız. Bu yüzden, çocuğunuzun akşam saatlerinde stresli etkinliklerle veya görevlerle uğraşmaması tavsiye ediliyor. Günün o saatlerini sohbet etmeye, hikâyeler uydurmaya, bir kitap okumaya ya da sizinle yapmayı sevdiği bir etkinliğe ayırarak uykuya kolay bir geçiş yapmasını sağlayabilirsiniz.

13. Evde ona örnek olun.

Yetişkinler evde bir örnek oluşturmak zorundadır; çünkü çocuklar, kendilerinden yaşça büyük insanları ya da otorite figürlerini taklit etmeye meyillidir. Sorumluluk sahibi, günlük görevlerini yerine getiren bir insansanız, çocuğunuza da ister istemez benzer bir mesaj verirsiniz. Buna ek olarak ona, okumak ya da bir evcil hayvana bakmak gibi iyi alışkanlıkları aşılayabilirsiniz. Unutmayın ki çocuklar ne söylediğinize değil, ne yaptığınıza bakar.

Çocuklarınızı günlük işlerini ve etkinliklerini yapmaları için nasıl teşvik ediyorsunuz? Ebeveyniniz sizi büyütürken nasıl bir yol izlemişti?